Вулаканӑн кӗскен ҫырса пыни

«Сувар» хаҫатра 2018-мӗш ҫулхи пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнчи 11-мӗш номерӗнче Ренат Харис паллӑ тутар сӑвӑҫӑн «Мӗлке» публицистикӑллӑ поэмӑн чӑвашла куҫарӑвне чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай пичетленӗ.

Ҫак илемлӗ литература произведенине тулли кӑмӑлпа вуласа тухрӑм. Поэмӑри содержани, пӗлтерӗшпе форма кирлӗ вырӑнтах. Литература илемлӗхӗ, гармони та чуна савӑнтарать.

Публицистика, актуаллӑх, ҫивӗчлӗх — паянхи куншӑн паха пулни — питӗ паха.

Хальхи вӑрҫӑлла ҫулсенче, 2014-мӗш ҫулта пуҫланӗ Украинӑри Донбассра, Сири ҫӗршывӗнче, эпир пурте пӑшӑрханатпӑр, кулянатпӑр. Сӑлтавӗ — Тӗнчере ҫӗнӗ Сивӗ вӑрҫӑ пырать. Часах Виҫҫӗмӗш Тӗнче Вӑрҫи тухма пултарать. Ҫакӑ ан пултӑр тесе автор питӗ тӗрӗс, ҫивӗч ҫырать.

СССР вӑхӑтӗнче, тен, 1970-1980-мӗш ҫулсенче, ҫак ҫинчен чаплӑ совет, вырӑс сӑвӑҫ Андрей Вознесенский сӑвӑсем ҫырнӑ. Унӑн йӗркисем халь те асра: «Девять, восемь, семь, один, Йоко Оно, Грэхэм Грин». Тата ядерлӑ ракетӑсем ҫинчен: «... И вырву кнопку с проводами!»

… Ренат Харисӑн ҫӗнӗ поэмине пирӗн чаплӑ чӑваш сӑвӑҫ Валери Туркай питӗ ӑста куҫарнӑ. Вӑл хӑй те питӗ ӑста, илемлӗ сӑвӑсене ҫырать. Унӑн куҫару ӑсталӑхӗ та тӳрех курӑнать, туйӑнать.

Унччен вӑл тутар классикӗн Габдулла Тукайӑн сӑввисене ӑста куҫарнӑ, кӗнекене пичетленӗ: «Габдулла Тукай. Халӑхӑм, сана юратрӑм. Чӑвашла В. В. Туркай куҫарнӑ. Шупашкар: «Ҫӗнӗ вӑхӑт», 2010. — 72 с.» Кӗнекере Тукайӑн чи паллӑ сӑвӑ — «Туган тел» — «Тӑван чӗлхе» — пичетленнӗ.

2016-мӗш ҫулта Шупашкарта, ЧР Наци библиотекинче Валери Туркай, 55 ҫул тултарнӑ май, вулаканӗсемпе Поэзи тӗлпулӑвӗ ирттерчӗ. Унта вӑл паллӑ вырӑс сӑвӑҫӑн Гавриил Державинӑн «Бог» (Турӑ) чӑвашла куҫарнӑ одӑна ӑста вуланӑччӗ. Мӗнле илемлӗ пулчӗ!

Валери Туркай паллӑ пушкӑрт сӑвӑҫин Мустай Каримӑн, балкар сӑвӑҫин Кайсын Кулиевӑн, Дагестанри Расул Гамзатовӑн, тата урӑх Кавказ поэтсен сӑввисене куҫарнӑ.

Тимӗр Акташ.

Шупашкар, 2018. Пуш. 29-мӗшӗ