Мы исходим из того, что чувашский язык действительно нуждается в СПАСЕНИИ. То есть, не в развитии (развиваться некуда), не в возрождении, не в так называемой популяризации, а именно в СПАСЕНИИ. Это видно невооружённым глазом даже людям с очень плохим зрением.
Ака 25-мӗшӗ – Чӑваш чӗлхи кунӗ - День чувашского языка
Что значит спасти чувашский язык? Может быть, это означает, что следует сохранить каким-то образом пару чувашеговорящих деревень и их, этих оставшихся последних чувашей, так сказать, холить и лелеять?
More...
Пилӗк-ултӑ ҫул каялла Шупашкарти пӗрремӗш типографин тимӗр хапхи кашни кунах чӗриклетсе уҫӑлса каятчӗ, унтан йывӑр тиенӗ КАМАЗсем мӗкӗрсе тухатчӗҫ, тин ҫапнӑ паха кӗнекесене Мускава, Чулхулана, Хусана тата ытти хуласене леҫсе паратчӗҫ. Чӑваш кӗнекеҫисене те полиграфистсем лайӑх продукципе савӑнтаратчӗҫ.
Уйрӑм ҫын аллине куҫсан та ҫак типографи пӗр хушӑ чиперех ӗҫлерӗ. Анчах хушӑран-хушӑ начар хыпарсем те илтӗнкелетчӗҫ, ун хуҫисем улшӑнсах тӑраҫҫӗ иккен. Вӗсенчен пӗри йывӑрлӑха кӗрсе ӳксен малалла тапӑлтатас темен, предприятине панкрута кӑларса ӑна хупма шутланӑ.
Тӗнчере тӗлӗнмелле йывӑҫсем пур. Унашкалисем пирӗн ҫӗршывра ӳсмеҫҫӗ.
1. Дракон йывӑҫӗ вӑл Сокотра утрав ҫинче ӳсет. Вӑл таврӑннӑ сунчӑка аса илтерет. Йывӑҫ 10 метр ҫӳллӗш. Мӗншӗн дракон йывӑҫӗ теҫҫӗ? Хӗрӗ сӗткенне пула ҫавӑн пек ят панӑ.
2. Австралири баобаб кӗленчене аса илтерет, ҫавӑнпа ӑна «Кӗленче йывӑҫӗ» теҫҫӗ. Вӑл Намиби тӑвӗсем ҫинче ӳсет. Сӗткенӗ наркӑмӑшлӑ. Ӗлӗк сунарҫӑсем унпа хӑйсен сӑннине сернӗ.
3.
Чӑваш халӑхӗн чӑн-чӑн ывӑлӗ — Скворцов Михаил Иванович — чӑваш тӗпчевҫи, филологи ӑслӑлӑхӗсен тухтӑрӗ, профессор, пурнӑҫран уйрӑлса кайни питӗ пысӑк ҫухату. Тӑванӗсемпе, тусӗсемпе пӗрле хурланатпӑр, кулянатпӑр.
Хӑй пурнӑҫӗнче халӑхӑмӑршӑн питӗ пысӑк пӗлтерӗшлӗ, сӑваплӑ ӗҫсем туса хӑварма пултарнишӗн унпа мухтанатпӑр.
Унӑн ырӑ сӑнарӗ асӑмӑртах пулӗ.
В Национальной библиотеке Чувашской Республики работает выставка «Осенняя палитра Волги». На ней представлены пейзажи, написанные недавно преподавателями Чувашского госпедуниверситета, живописцами Союза художников ЧР в Мариинско-Посадском районе ЧР, в спа-отеле «Жуковское».
На одной из картин изображен дом, в котором во время отпусков отдыхал космонавт-3 Андриян Николаев, уроженец района. На других — домики для туристов, вид села Кокшайска, расположенного за Волгой, на её левом марийском берегу; а также живописные окрестности правобережья.
Ӗнер кӳршӗ ялта туй пулчӗ. Ялӗ инҫех мар вырнаҫнӑ. «Вара мӗн — туй?» — тейӗ хӑшӗ-пӗри. Анчах вӑл мана тыткӑнларӗ. Мӗншӗн тесен хӗр илме килекенсем чӑваш туйӗн юррисене шӑрантарчӗҫ. Туй юррисене итлеме ҫав тери кӑмӑллӑ пулчӗ. Аякранах уйӑрса илтӗм: каччӑ енчисем хамӑр тӑрӑхрисемех — Трак енчи туй юррисене пӗтӗм урам илтмелле янӑраттарчӗҫ.
Астӑватӑп-ха: эпир пӗчӗк чухне хӗр илме кайнӑ чухне туй арӑмӗсем хура кӗпе тӑхӑнса, тӗрлӗ-тӗслӗ хӑюллӑ хыҫҫакки ҫакса каятчӗҫ. Хӗр енчисем вара — шурӑ кӗпепе.
Тӗнче тетелӗнче, тата тӗрӗсрех каласан, Фейсбукра, Яков Ухсайӑн вил тӑприйӗпе палӑкӗ калаҫтараҫҫӗ.
«Чӑваш халӑхӗ валли пин-пин йӗрке ҫырса хӑварнӑ ҫыравҫӑн юлашки вырӑнӗнче ют чӗлхепе кӑна ҫырса хума ӑс ҫитнӗ... Кӗскен, ӑнланмалла», — асӑрханӑ Микулай Павловский. Чӑн та, нумай чӑвашӑн юратнӑ поэчӗн палӑкӗ ҫине вырӑсла кӑна шӑрҫаланӑ. «Здесь похоронен Яков Ухсай», — тенӗ унта.
Вырӑсла ҫырнисӗр пуҫне ҫав палӑка сӳтсе явакансем «Кунта Яков Ухсая пытарнӑ», — тени ҫуккишӗн кӑна мар, вил тӑприйӗ пӗр вырӑнта, палӑкӗ тепӗр ҫӗртерех вырнаҫни те тӗлӗнтернӗ.
Хусан 17-мӗш ӗмӗрте. Адам Олеарий гравюри.
1552-мӗш ҫулта Хусан ханлӑхӗ арканать. Ҫак вӑхӑт тӗлнелле Хусан таврашӗнче, Атӑлӑн сулахай ҫыранӗнче, мӗн Вятка (Нухрат) патне ҫитичченех, чӑвашсем пурӑннӑ.
Халь унта пӗр чӑваш ялӗ те ҫук. Ӑҫта кайса кӗнӗ-ши вӗсем?
Пирӗн историксен хуравӗ ансат: тутара тухса пӗтнӗ имӗш. Паллах, тӗплӗн пӗлмесен, ҫапла каласси ҫеҫ юлать ӗнтӗ. Аптранӑ енне.
Калама пулать темле те.
А вот такой вопрос для всех – есть ли место Чувашии как национальному региону в российском и мировом пространстве в 2030 году? Или опять на встрече будем ставить преимущественно социально-экономические и политические задачи, как обычная область страны, лишенная яркой и самобытной этнической окраски? Сможем ли мы без крепкого национального самосознания найти и сохранить свое равное место в диалоге культур народов России и мира?
Хӗрарӑмсене килте пусмӑрлани, вӗсене хӗнени пирки маларах та калаҫатчӗҫ. Юлашки ҫур ҫулта ку тема тата ҫивӗчленчӗ темелле: РФ Пуҫиле кодексне апла та улшӑну кӗртмелле терӗҫ, капла та. Саккуна ҫыракансем ҫапӑҫакан этеме малтанласа штрафласан та ҫитет тесшӗн те пулчӗҫ.
Малтанласа штрафласан та тени, ман шутпа, питех те айванла пуҫару. Ҫӗршыври е пирӗн республикӑри вӑтам ҫемьене илсен, ӑна пуян тееймӗн. Нумайӑшӗ пӗр ӗҫ укҫинчен теприччен саплаштаркаласа-ҫитеркелесе пырать. Паян чылайӑшӗ ипотекӑпа пурӑннӑран укҫан сумлӑ пайӗ унта тухса каять.
+17.3 °C
